Testuinguru horretan heldu da 20/2021 Legea, Enplegu Publikoan behin-behinekotasuna murrizteko premiazko neurriena. Edozelan, kontuan izan behar dugu, aldez aurretik, 2021eko uztailean eta Iceta ministroa zela, beste hainbat moldaketa egin zitzaizkiola testuari, 14/2021 Dekretuaren bitartez.
Prozesu honetan guztian Euskal Herrian enplegua egonkortzeko lege propioak adostea aldarrikatu izan dugu, baina ez dute arazoa taxuz konpontzeko borondaterik erakutsi, ez dute ahalmen legegile osoa erabiltzeko asmorik. Jaurlaritzak Madrilgo erabakiak txintxo beteko ditu eta Nafarroan oraindik ez da zehaztu bertako eskumenetan izango duen eragina.
Ikus dezagun, hortaz, zer ezarri duen lege berri honek eta zelan gelditu den Estatutua azken aldaketa guztien ostean:
Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren aldaketak
10. artikulua bitarteko funtzionarioen edo, bestela esanda, funtzionario interinoen ingurukoa da. Artikulu hau ez da apenas ikutu; gogora dezagun 2021eko uztailean moldaketa handia egin zitzaizkiola (14/2021 Dekretua). Denarekin ere, errepasatuko dugu zer dioen artikulu honek, moldaketa bien ostean:
Izendapena
Funtzionario interinoek karrerako funtzionarioen funtzioak betetzen dituzte, baina aldi baterako. Funtzionario interinoak izenda daitezke honelako egoeretan:
- Lanpostu hutsak betetzeko, karrerako funtzionarioekin betetzea ezinezkoa denean. Gehienezko iraupena 3 urtekoa izango da.
- Langile titularren ordezkapena, behar den denborarako.
- Aldi baterako programetarako. Gehienezko iraupena 3 urtekoa izango da, nahiz eta 12 hilabete gehiagoz luza daitekeen.
- Zereginen pilaketagatik. Gehienez, 9 hilabetez (18 hilabeteko epeen barruan).
Hautaketa
Hautapen prozedura publikoak izango dira eta berdintasun, meritu, gaitasun, publizitate eta arintasun irizpideak gorde beharko dituzte. Prozedura hauen helburua lanpostua berehala betetzea izango da. Izendapen honek ez dakar berarekin batera karrerako funtzionario izaera aitortzea.
Interinitate harremanaren amaiera
Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren 63. artikuluan aipatzen diren arrazoiengatik (erretiroagatik, diziplinazko kaleratzeagatik…) ez ezik, beste kasu hauetan ere amaituko da lan harremana:
– Lanpostua karrerako funtzionario batek bete duelako (prozedura legalen bitartez, jakina)
– Lanpostua deuseztatu edo amortizatu delako
– Kontratuaren iraupena amaitu delako
– Kontratuaren arrazoia edo kausa amaitu delako
Izan kontuan kasu hauetan guztietan ez da kalte-ordainik jasoko.
Interinoak lanpostu hutsa betetzen duenean
Ikusi dugunez, interinoek lanpostu hutsa bete ditzakete, ezinezkoa denean karrerako funtzionarioekin betetzea (10.1.a artikulua).
Interinitate harreman honek ezin du 3 urte baino gehiago iraun. Honen ostean, lan harremana amaitutzat joko litzateke eta lanpostu hutsa karrerako funtzionario batek bete beharko luke. Hautapen prozesu hau esleitu barik gertatzen bada, beste langile interino bat izendatu ahal izango da.
Salbuespena: plaza hutsa betetzen ari zen funtzionario interinoa bere lanpostuan geratu ahal izango da deialdia ebatzi arte, baldin eta deialdi hau 3 urteko epe horren barruan argitaratu bada (interinoaren izendapenetik aurrera zenbatuta) eta Estatutuaren 70. artikuluan ezartzen diren epeetan ebazten bada. Hauxe izan da, hain zuzen, azken legeak artikuluari egindako zehaztapen bakarra.
Edozelan, kasu honetan ere ez litzateke kalte-ordainik egongo.
Erregimena
Funtzionario interinoei karrerako funtzionarioen erregimena aplikatuko zaie. Aitzitik, ez dituzte eskuratuko karrerako funtzionarioek, beren izaera honengatik, dauzkaten eskubideak.
Lan legepeko langileen edo, bestela esanda, langile laboralen inguruko artikulu honi 2021eko uztaileko moldaketan puntu bat gehitu zitzaion, eta lege berriak eutsi egin dio. Honelaxe dio atal berri horrek:
“Langile laboralak hautatzeko prozedurak publikoak izango dira eta berdintasun, meritu eta gaitasun irizpideen arabera arautuko dira. Aldi baterako langile laboralen kasuan arintasun irizpidea ere gordeko da eta helburua beti izango da premiazko eta larritasunezko egoerei erantzutea. Arrazoi hauek beti egon beharko dira justifikaturik.”
Azken Legeak ez du atal honi dagokionez aldaketarik ekarri. Izan ere, Xedapen Gehigarri hau aurreko moldaketetan sartu zen (2021eko uztailean).
Bitarteko funtzionarioak (funtzionario interinoak):
Lanpostu batean interino moduan egon daitekeen denbora gaindituz gero, langileak kalte-ordaina jasotzeko eskubidea izango luke. Kalte ordain honen zenbatekoa: 20 eguneko soldata lan egindako urte bakoitzeko; urtebete baino gutxiagoko denbora honen arabera prorrateatuko da (adibidez, hiru hilabete “solte” geldituz gero, hiru hilabete horiengatik 5 eguneko soldata jasoko genuke). Gehienez 12 hilabeteko soldata jaso genezake.
Aldi baterako lan legepeko langileak (langile laboralak):
Aldi baterako langile laboralen kasuan, gehienezko denbora gainditzen bada, kalte ordain berbera izango genuke (20 eguneko soldata lan egindako urte bakoitzeko). Baina, honetaz gain, lan araudia urratu izanagatik jaso daitekeen kalte-ordaina ere jaso liteke.
Hala ere, ez genituzke kalte-ordain biak osorik jasoko. Izan ere, kontratu amaieragatiko kalte-ordaina altuagoa balitz gehienezko denbora gainditzeagatiko kalte-ordaina baino, bien arteko aldea jasoko genuke. Kontuan izan behar dugu aldi baterako kontratuen amaieragatiko kalte-ordaina 12 eguneko besterik ez dela. Beraz, ez dirudi oso probable beste kalte-ordaina gaindituko duenik.
Kasu bietan, diziplinazko kaleratzea izan bada edo langileak bere borondatez lana utzi badu, ez litzateke kalte-ordainik jasoko.
⇒ ADI! Hona arte azaldu ditugun aldaketa guztiak, Estatutuan isla izan dutenak, indarrean hasi dira Legea argitaratu ostean. Hau da, ez da atzeraeraginez aplikatuko eta 2021eko abenduaren 29tik aurrera kontratatutako langileei baino ez zaie egokituko.
Hauxe da, duda barik, Legeak ekarri duen berritasunik handiena: egin beharreko egonkortze prozeduren nondik-norakoak (hau ez da Estatutuko testuan islatu, aparteko egonkortze prozedurak diren heinean).
- 2017ko abenduaren 31tik aurrera aldi baterako kontratuekin bete diren lanpostuak:
Aldi baterako enplegua egonkortzeko aparteko tasa bat baimendu da. Honek egiturazko lanpostuak hartuko ditu kontuan, egon hauek lanpostuen zerrendetan (gaztelerazko RPTetan) ala ez. Lanpostu hauek, gutxienez, 2020ko abenduaren 31 baino lehenagoko hiru urteetan beteta egon behar izan dira, jarraian, gehienez hiru hilabeteko etenaldiarekin, baina aldi baterako izendapenekin. Hau da, posible da izendapen bat baino gehiagorekin bete izana, baina, jarraian izan dela ulertu ahal izateko, izendapen hauen artean ezin izan dira pasatu hiru hilabete baino gehiago.
Enplegu eskaintza hauek dagokion administrazio publikoak koordinatuko ditu. Administrazio bakoitzak 2022ko ekainaren 1a baino lehenago onartu eta argitaratu beharko ditu bere buletin ofizialean. Hautapen prozeduren deialdiak 2022ko abenduaren 31 baino lehen argitaratu beharko dira eta hautapen prozeduren ebazpena 2024ko abenduaren 31 baino lehen eman beharko da.
Hautapen eredua lehiaketa-oposizioa izango da. Lehiaketa faseak puntuazio osoaren %40 balioko du eta kontuan hartuko da, bereziki, langile bakoitzak kidegoan, eskalan, kategorian edo enparauetan daukan eskarmentua.
Aukera dago oposizio faseko ariketak kanporatzaileak ez izateko, hala adosten bada negoziazio kolektiboaz (Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren 37.1.c) artikulua).
- 2016ko urtarrilaren 1a baino lehenagotik aldi baterako kontratuekin bete diren lanpostuak:
2016ko urtarrilaren 1a baino lehenagotik aldi baterako eta jarraian beteta egon diren lanpostuak: lanpostu hauek egonkortzeko sistema lehiaketa izango da. Sistema hau, Oinarrizko Estatutuko 61.6 artikuluan azaldu bezala, merituen balorazioa izango da.
Hautapen prozedura gainditu ezean:
Lanean dauden funtzionario interinoek edo aldi baterako langile laboralek hautapen prozesu hau gaindituko ez balute eta, hortaz, lan harremana amitutzat emango balitz, kalte-ordaina jaso lezakete (20 eguneko soldata lan egindako urte bakoitzeko).
Honetaz gain, hautapen prozedura gainditzen ez duten langileak lan-poltsetan sartu ahal izango dira, bai funtzionario interinoentzat, bai aldi baterako langile laboralentzat. Hau deialdietan egon beharko da aurreikusita eta azaldu beharko da, gainditu ez arren, ze puntuazio izango den nahikoa lan-poltsan sartzeko.
Tokiko Administrazioa:
Udalek, biztanleria handikoak izan ezik, hautapen prozeduren kudeaketa foru aldundien esku utzi ahal izango dute.
Enpresa publikoak:
Egonkortze prozesu hauek aplikatuko dira baita merkataritza elkargo, enpresa, fundazio eta partzuergo publikoetan ere, bakoitzaren araudi espezifikora egokituta bada ere. Kasu hauetan ordaindu beharreko balizko kalte-ordainak Langileen Estatutuak arautzen ditu.
Egonkortze prozedura hauek erakunde sindikalekin negoziatuak izango dira eta behin-behinekotasun tasa egiturazko lanpostuen %8tik behera egon beharko da.
