PFEZ edo errenta zerga (atxikipen taulak barne)
2020/01/20
PFEZ edo errenta zerga
PFEZ, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga, bere izendapenak ondo adierazten duenez, pertsonen errenta zergapetzen du, hau da, urtebetean izan ditugun diru-sarrerak. Adi! pertsona fisikoak zergapetzen ditu, baina ez enpresak. Enpresentzat, zerga sistema askoz onuragarriagoa da.
Errenta honek aurrezkia eta zenbait ondare higigarri eta higiezin barne hartzen baditu ere (hala nola, zenbait dibidenduengatik edo alokairuengatik jasotzen ditugun diru-sarrerak), batez ere lanaren errendimenduak zergapetzen ditu, izan soldata, izan pentsioa. Esan behar da, gainera, kapital edo aurrezki diru-sarrera hauek portzentaje txikiagoan tributatzen dutela laneko diru-sarrerek baino. Hau da, errentaren gaineko zerga lanaren gaineko zerga da ia bere osotasunean.
Bestetik, zerga sistema osoa batez ere PFEZren bitartez finantziatzen da, hau da, langileok finantziatzen dugu: Hegoaldean, enpresek, sozietateen zergaren bitartez, %8,1 baino ez dute aportatzen; langileok, ordea, errenta aitorpenaren bidez, %37,3 ordaintzen dugu.
BEZarekin biltzen den kopurua (%37,9) PFEZ zergaz biltzen den kopuruaren nahiko parekoa da, baina gogoratu behar dugu kontsumoaren gaineko zergek diru-sarrera txikienak dauzkaten familiak zigortzen dituztela (BEZ berbera ordaintzen dugu ogi barra bat erosteagatik guk eta Amancio Ortegak). Horrexegatik da guztiz erregresiboa, desberdintasunak apaltzen lagundu beharrean, errenten banaketan desberdinkeria areagotzen duelako.
Honela, foru ogasunek biltzen duten 100 euroko, ia 75 euro ordaintzen ditugu langileok PFEZ eta BEZ bitartez; enpresek, ordea, 8 euro baino ez sozietateen zergaren bitartez. Gainontzekoa, batez ere zerga berezien bitartez biltzen da: gasolina, elektrizitatea, tabakoa, alkohola… eta kasu honetan ere kontsumoa zergapetzen da eta berdin ordaintzen ditugu zergak gure diru-sarrerak edozein direla.
Zerga sistemaren inguruan gehiago eta hobeto daukazu azalduta 2020ko maiatzeko fiskalitateari buruzko azterketa honetan.
Zer portzentajetan tributatzen da PFEZn?
Eskala baten arabera tributatzen da. Eskala horretan diru-sarrera handiagoak izan dutenek gehiago ordaindu beharko dute. Horregatik esaten da PFEZ zerga progresiboa dela (nahiz eta erreformaz erreforma progresibitate hori galtzen joan den).
Honetarako, diru-sarreren tarteak ezartzen dira, tarte bakoitzari karga-portzentaje –gero eta altuago- bat dagokio: lehen tarteari portzentaje zehatz bat dagokio, tarte horretatik aurrera, hau da, tarte hori gainditzen duen euro bakoitzari portzentaje altuago bat eta horrela tarterik altuenera arte.
Ohikoa da hainbati kexu entzutea ordaintzen duten itzelezko portzentajeagatik, eurei guri baino askoz gehiago “kentzen” omen dizkiola Ogasunak… baina ikus dezagun zelan funtzionatzen duen PFEZ zergak. Horretarako, @contextosin twitterreko erabiltzailearen azalpena erabiliko dugu.
Txiolari honek dioenez…
“Demagun enpresak soldata izozkietan ordaintzen dizkizula, zenbat eramango luke Ogasunak? Bada, hori izango da segun eta zenbat bola dituzun.
Lehenbiziko bola osorik utziko du zuretzat, bigarrenari haginkada txikitxo bat emango dio, hirugarrenari haginkada apur bat handiagoa…
Hortaz, esaten denean PFEZ tarte bat %45ekoa dela, horrek esan nahi al du irabazi guztien %45 eramango duela Ogasunak? Ez, horrek esan nahi du %45 kenduko dizutela bakarrik eta izozkiaren azken bolatik”
