Adin txikikoaren jaiotza eta zaintza (gurasotasun baimena)
2023/06/02
Azken eguneraketa: 2025/09/09
— Langileen Estatutuko 48.4, 48.5 eta 48.6 artikuluak
— Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuko 49.a), 49.b) eta 49.c) artikuluak
— Gizarte Segurantzaren Lege Orokorreko II. Tituluko VI. Kapitulua
— 295/2009 Dekretua, amatasun, aitatasun eta haurdunaldi zein edoskitzaroko arriskuagatiko prestazioak arautzen dituena
— 9/2025 Lege-Dekretua, jaiotza eta zaintzagatiko baimena luzatzen duena
Badakizuenez, 2019. urtetik aurrera, lehengo amatasun eta aitatasun lizentzia eta prestazioak gurasotasun prestazio bakar batean batu ziren, adin txikikoaren jaiotza eta zaintza izenpean. Hortaz hemen azaltzen den guztia guraso biei aplikatu behar zaie, ama biologikoari eta beste gurasoari, ez bada kontrakorik adierazten.
⇒ 2025eko uztailaren 29ko Dekretuaren bitartez, gurasotasun baimena hiru astez luzatu da. Honela, orotara, 19asteko baimena hartzeko eskubidea daukagu. Nahiz eta Madrilgo Gobernuak paparra atera, aldaketa hau Europatik behartua izan da, isunak tarteko. Kalapita artikulu amaieran azalduta daukazue.
Aipatu behar da, EAEko sektore publikoko langileek, 2019tik, 18 asteko baimena bazeukatela, Gobernu Kontseiluaren akordio batek ezarri bezala; hau da, gainontzeko langileek baino aste bi gehiago (Madrilgo Gobernuaren azken aldaketara arte, 16 aste baino ez ziren).
Zertan datza gurasotasun baimena?
Jaiotza, adopzio edo harrera kasuetan gurasoek baimen ordaindua hartzeko eskubidea daukate. Denbora honetan lan kontratua eteten da (hau da, ez dira lanera joan beharko), baina oinarri erregulatzailearen 100% kobratuko dute.
Adopzioa eta harrera: Langileen Estatutuko 45.1.d) artikuluak zehazten duenez, honako kasuetara mugatzen da:
– 6 urtetik beherakoak
– Desgaitasunen bat daukaten 6 urtetik gorakoak
– Esperientzia pertsonalengatik edo euren jatorriagatik zailtasun bereziak izan ditzaketen 6 urtetik gorakoak. Puntu hau zerbitzu sozialek egiaztatu beharko lukete.
Erregimen guztietako langileek daukate baimen honetarako eskubidea: erregimen orokorrekoek, enplegatu publikoek, autonomoek, etxeko langileek…
Adi! Autonomoa bazara, bajan zauden bitartean, kuotagatik %100eko hobaria jasoko duzu.
Zenbat irauten du?
19 aste dira, oro har, guraso bakoitzarentzat. Guraso bakarreko familietan, baimenak 32 aste iraungo lituzke. Aste hauek honelaxe disfrutatu behar dira:
— 6 ASTE jaiotzaren -edo adopzioaren ebazpen judizialaren- ostean hartu behar dira derrigor, segidan eta jardunaldi osoz.
Esan bezala, 6 aste hauek derrigor hartu behar dira. Ez baduzu egiten, Gizarte Segurantzak baimen osoa ukatuko dizu. Hau da, ez badituzu lehenbiziko 6 asteak hartzen edo aste gutxiago hartzen badituzu, baimen osoa galduko duzu 13/2019 Kudeaketa Irizpidean irakur daitekeenez.
— 11 ASTE (22 aste guraso bakarreko familietan) umeak 12 hilabete bete arte -edo ebazpen judizialetik 12 hilabete pasa arte- har daitezke. Hori bai, asteka disfrutatu behar dira, hau da, ezin dugu hartu egun solterik.
11 aste hauek jardunaldi osoz edo partzialaz disfruta daitezke. Jardunaldi partzialaz disfrutatuz gero, aste kopurua luzatuko litzateke, erabakitako partzialtasunaren arabera. Adibidez, jardunaldiaren %50 egiten badugu, 22 aste izango lirateke. Edozelan, Estatutuak dakarrenez, hau enpresarekin adostu behar da eta hitzarmenak ezartzen duenaren arabera gauzatu beharko da. ADI! enpresari 15 egun lehenago abisatu behar diozu noiz hartu nahi dituzun aste horiek.
— 2 ASTE (4 aste guraso bakarreko familietan) umeak 8 urte bete arte. Oraintxe azaldutako 11 asteekin gertatu bezala, asteka hartu beharrekoak dira, jardunaldi osoz edo partzialaz eta 15 egun lehenago abisatu beharra dago.
⇒ ADI! azken bi aste hauek disfrutatzeko, umea 2024ko abuztuaren 2tik aurrera jaio behar izan da. Lehenago jaiotako umeen kasuan ez legoke honetarako aukerarik.
• Enpresak ukatu ahal du?
Enpresak ezin dizu ukatu. Lehenbiziko 6 asteak derrigorrak izateaz gain, Langileen Estatutuak argi uzten duenez, langileak erabakitzen du noiz hartu nahi dituen gainontzeko 13 asteak. Beraz, ez da enpresaren erabakia. Salbuespen bakarra dago: guraso biek enpresa berean lan egiten badute. Kasu honetan enpresak ukatu ahal du guraso biek baimena aldi berean hartzea, baina beti ere arrazoi objektiboak eman beharko ditu eta ondo arrazoitu beharko ditu idatziz.
• Kasu zehatzak
⇒ Erditze edo adopzio anizkoitza: guraso bakoitzak astebete gehiago disfrutatu ahal izango du lehenengoa ez den ume bakoitzeko. Hau da, ume bi jaio edo adoptatuz gero, guraso bakoitzak 20 aste izango ditu; hiru ume badira, 21 aste… Guraso bakarreko familietan aste bi gehiago har litezke ume bakoitzagatik.
⇒ Umeak desgaitasunen bat badauka: guraso bakoitzak astebete gehiago disfrutatu ahal izango du. Guraso bakarreko familietan aste bi har daitezke.
⇒ Ospitaleratzeak: Umea aldez aurretik jaio bada edo ospitalean gelditu behar bada, honako aukerak daude:
– Baimena luzatu: jaioberriak ospitalean 7 egun baino gehiago ematen baditu, baimena luzatu egingo da ospitaleratzeak irauten duen beste. Gehienez, 13 aste gehiago hartu ahal izango dira.
– Baimena eten: derrigorrezko 6 asteak pasaturik, baimena eta prestazioa eten daitezke eta berriro hartu umeari alta ematen diotenean.
Gogoratu Langileen Estatutuak beste baimen batzuk ere badakartzala honelako kasuetarako. Honela, 37.5 artikuluan ezartzen denez, langileek eskubidea daukate egunean ordubetez lanetik libratzeko (baimen ordaindua) eta, honetaz gain, jardunaldia egunean ordu bitan murrizteko (soldata ere murrizturik).
⇒ Umea hilez gero edo aborturik izan bada:
— Jaioberria hiltzen bada, baimena eta prestazioa azaldutako baldintza berberetan eska daitezke, ez bada, derrigorrezko sei asteak behin pasaturik, gurasoak lanera itzuli nahi duela.
— Umea hilda jaio bada, ama biologikoak baimena eta prestazioa jasotzeko eskubidea dauka. 19 asteko baimena har lezake edo, derrigorrezko lehenbiziko 6 asteak pasaturik, lanera itzultzeko eskatu. Hori bai, gestazioak gutxienez 180 egun (6 hilabete) iraun behar izan du.
Azken kasu honetan, beste gurasoaren kasuan, ordea, ez litzateke baimenik egongo, Gizarte Segurantzak 10/2020 Kudeaketa Irizpidean azaltzen duenez. Hau Auzitegi Gorenak berretsi zuen 2022ko uztailean, nahiz eta beste epaitegi batzuek, baita Auzitegi Gorenaren epaiaren ondoren ere, kontrakoa ebatzi duten. Hala egin zuen, adibidez, Kataluniako Auzitegi Nagusiak 2022ko urrian.
Langabeziagatiko prestazioa jasotzen ari bazara
Langabezia jasotzen ari bazara, edozelan, prestazio hau eska zenezake.
Egin behar duzun lehenbiziko gauza da langabeziagatiko prestazioa eteteko eskatu. Hau SEPEn egin behar da:
– Bulegoetan egiteko, gogoratu aldez aurretiko hitzordua eskatu behar dela
– ORRIALDE HONETATIK online eskatu ahal duzu langabezia prestazioa eteteko
SEPEk emango dizun baja dokumentuarekin Gizarte Segurantzara jo beharko zenuke, gurasotasun prestazioa eskatzeko.
Gurasotasun prestazioa jasotzen duzun bitartean ez da langabezia egunik kontsumituko. Hau da, langabeziagatiko prestazioa etengo zenuke, gurasotasun prestazioa jaso eta, azken hau behin agortuta, berriro hartuko zenuke langabeziagatiko prestazioa utzi zenuen momentuan.
Adi! gurasotasun prestazioa agortzen zaizunean, SEPEri berriro eskatu beharko diozu langabeziagatiko prestazioa berrartzeko. 15 egun dauzkazu honetarako. Epez kanpo egiten baduzu, egun horiek galduko dituzu.
Informazio gehiago eta SEPEn aurkeztu behar den baja dokumentua, HEMEN.
Baimena lehenago hartzeko aukera
⇒ Erditzeak: ama biologikoak erabaki dezake amatasun baimenaren parte bat erditze baino lehenago hartzea. Izan ere, erditze data baino lau aste lehenagotik has liteke disfrutatzen. Erditu aurretik zenbait aste hartu arren, gogoratu erditu eta segidan sei aste hartu behar direla derrigor. Esan nahi baita, aldez aurretik hartuko liratekeen aste horiek urtebete bete arte har daitezkeen 11 asteetatik deskontatuko lirateke.
Posible da, osasun arazoengatik, aurretiaz lana utzi behar izatea, baina amatasun bajaren asteak gastatzea ez da daukagun aukera bakarra. Baimen hau ama bere onera itzultzeko eta jaioberria zaintzeko izan beharko litzateke. Haurdunaldiak osasun arazoak sortu ahal dizkigu, horren arrunta den ziatika, kasu, baina osasun arazo arruntak diren heinean, medikuak aldi baterako ezintasun baja eman beharko liguke.
Bestetik, haurdunaldian arriskurik balego eta ez balego beste lanpostu batera mugitzeko aukerarik, haurdunaldian arriskua egoteagatiko baja eta prestazioa eskatzeko aukera daukagu.
⇒ Nazioarteko adopzioak: kasu honetan ere posible da baimena lau astez aurreratzea.
Gutxieneko kotizazioak
Gurasotasun prestazioa eskatu ahal izateko, Gizarte Segurantzan altan edo alta pareko egoeran egon behar da. Alta pareko egoerak, besteak beste, honakoak dira: langabezia prestazioa jasotzen ari bazara (lehen ikusi dugun bezala), zaintza betebeharrengatiko eszedentzian bazaude, aldizkako finkoa bazara eta jarduera aldian ez bazaude…
Honetaz gain, gutxieneko kotizazio batzuk izan behar dituzu pilatuta:
– 21 urtetik beherakoa bazara: ez da gutxieneko kotizaziorik behar
– 21-26 urte bitartekoa bazara: 90 egun azken 7 urteetan zehar edo 180 egun bizi laboral osoan zehar
– 26 urtetik gorakoa bazara: 180 egun azken 7 urteetan zehar edo 360 egun bizi laboral osoan zehar.
• Gurasotasunagatiko subsidio ez kontributiboa
Lanean ari bazara, baina ez badauzkazu gutxieneko kotizazio hauek, amatasunagatiko subsidio ez kontributiboa eska dezakezu (295/2009 Dekretuko II. Kapituluko 2. Atala).
Subsidio honek ere aldatua izan da 9/2025 Dekretuaz, dekretu honek Gizarte Segurantzaren Lege Orokorreko 181. eta 182. artikuluak aldatu dituenez gero. Honela, lehen ama biologikoari begirakoa zen; hala ere, orain Erregimen Orokorreko edozein langilek eska lezake. Era berean, subsidio berezi honen iraupena ere zabaldu da:
— Iraupena: Lehen 42 egun irauten zituen, baina aipatutako azken aldaketekin, sei hilabetera igo da. Kasu honetan ere sei hilabete horiek erditze ostean hartu beharko dira, segidan eta jardunaldi osoz. 14 egun gehiago iraungo du, baldin eta:
– familia ugaria bazarete
– ama bakarra bazara
– erditze anizkoitza izan bada
– amak edota umeak gutxienez %65eko desgaitasun maila badaukate
Subsidioaren luzapen hau bat eta bakarra izango da, nahiz eta irizpide bat baino gehiago bete. Hau da, ama bakarra bazara eta bikiak izan badituzu, irizpide bi beteko zenituzke; hala ere, subsidioak 14 egunez baino ez litzateke luzatuko.
— Zenbatekoa: jasotzen den kopurua IPREMaren %100 da (2025ean, 20€ egunean).
Zenbat kobratzen da gurasotasun baimenean egon bitartean?
Gertakizun arruntengatiko oinarri arautzailearen %100 jasotzen da.
Oinarri arautzaile hau kalkulatzeko, hilabete bi lehenagoko kotizazio oinarria hartuko da kontuan. Hau da, maiatzean izan bada, martxoko kotizazio oinarriaz kalkulatuko litzateke (Gizarte Segurantzaren Lege Orokorreko 179. artikulua).
Jardunaldi partzialaz aritzen diren langileen kasuan, azken urteko kotizazio oinarriak batu eta 365ez zatituko dira, batezbestekoa ateratzeko. Enpresan urtebete baino gutxiago eman baduzu lanean, denbora horretako kotizazio oinarriak erabiliko dira kalkulua egiteko (Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 248.1.b) artikulua).
Gizarte Segurantzak hilabete amaieran egingo du ordainketa, beraz, seguruenik, transferentzia hilabete hasieran izango duzu zure kontu korrontean.
Prestazio orokorraz gain, aparteko batzuk ere jaso ahal dituzu, honako egoeraren batean bazaude:
• Erditze edo adopzio anizkoitza: lehenbiziko 6 asteetan aparteko subsidio bat jasoko duzu (lehen umeagatik jasotzen denaren bestekoa). Hala ere, gurasoetako batek baino ezin du jaso. Kontuz! Ez da zerbait automatikoa, eskatu egin behar duzu. Informazio gehiago HEMEN.
• Familia ugaria bazarete, guraso bakarra bazara edo gurasoetako batek %65eko desgaitasun maila aitorturik badauka: Familia prestazioa ere eskatu ahal duzu. Ordainketa bakarreko prestazioa da. Hau prestazio orokorra eskatzen duzun momentuan eska dezakezu, formulario berean. Bestela, orrialde HONETATIK ere egin daiteke. Informazio gehiago HEMEN.
Europako zuzentaraua
Artikulu hasieran ohartarazi dugunez, nahiz eta Madrileko Gobernuak paparra atera, kontziliazio gaietan berandu eta txarto dabiltza. Izan ere, Europak aspalditik behartu zuen gurasotasun baimenak zabaltzera. Horrela egin zuen 2019/1158 Zuzentarauaren bitartez. 6 urte beranduago, arrastaka dabiltza oraindik, Europako agindua guztiz bete barik, 8 asteko baimen EZ ordainduaren eta edoskitzeagatiko baimena metatzeko aukera zabaltzearen ostean.
Edoskitzeagatiko baimenari dagokionez, hartu den neurri bakarra izan da langile guztiei metatzeko aukera ematea, lehen metatu ahal izateko, hitzarmenak aukera hori jaso behar zuelako derrigor. Hala ere, ez da denboraz luzatu. Gainera, gezurra da, Lan Ministroak bere momentuan saldu bezala, edoskitzeagatiko baimenak 28 egun irauten dituenik, kasuan kasu egoera aldatzen baita eta, gehienetan, ez da kopuru horretara heltzen.
Honela, Europako Auzitegiak isuna jarri dio Espainiako Estatuari: 6.832.000 euroko isuna gehi 19.700 euro arau berria indarrean hasi arte pasatutako egun bakoitzeko, kostu judizial guztiak ordaindu behar izateaz gain. Jakina, diru hori guztia denon poltsikotik irten da eta ez euren zereginetan huts egin dutenen poltsikoetatik.
Zelan eskatu behar da?
Eskaerak Gizarte Segurantzaren Institutuak (INSSek) kudeatzen ditu. Bulegoan bertan, aldez aurretiko hitzorduaz, edo internetez egin daiteke.
ADI! Eskaera bat baino gehiago egin behar dira: alde batetik, lehenbiziko 6 asteak (erditze edo adopzio ostean derrigor hartu behar direnak) eskatu beharko dituzu eta, gerora, gainontzekoak. Pentsatu ondo, behin eskatuta, ezin izango dituzulako egunak aldatu.
AURREZ AURRE
Gizarte Segurantzaren bulegoetako ordutegia 9:00etatik 14:30etara
Gogoratu aldez aurretiko hitzordua eskatu behar dela. Hitzordua eskatzeko telefonoak (automatizatuak): 901 10 65 70 / 91 541 25 30
Beste orrialde honetan kontsultatu ahal dituzu bulegoetako helbide eta telefonoak
ONLINE
https://sede-tu.seg-social.gob.es orrialdetik sartu behar da.
Ikusiko duzunez, lehenengo eta behin, zeure burua identifikatu beharko duzu. Hainbat modu daude:
– Cl@ve iraunkorrarekin edo Cl@ve + PIN.
Sistema honetaz gehiago jakin nahi baduzu, bota begirada bat hurrengo artikulu honi:
— NAN elektronikoarekin edo ziurtagiri digitalarekin
— SMS bitartez (Adi! SMS bitartez egin ahal izateko, aldez aurretik Gizarte Segurantzari zure telefono zenbakia eman behar izan diozu inoiz)
— Bide hauetaz gain, beste modu bat ere badaukazu: zure datuak ematearekin batera, selfie bat atera behar duzu eta karneta atxiki (JPG edo PNG formatuan). Honela sartzeko, orrialde HONETATIK egin dezakezu.
⇒ Dokumentazioa HEMENDIK kontsultatu eta jaitsi ahal duzu
